Staðsetningarpuntar v/ Kötlugosins 1918.

Staðsetningarpuntar.  v/ Kötlugosins 1918.  Morguninn 12. október 1918 lögðu Álftveringar á stað heim úr afrétti eftir að vera  búnir að smala afréttinn dagana áður. Þeir fóru frá Atleyjarkofa st.settn. 63,39,57.n og 18,39,20.v Vilhjálmur Bjarnason og fl. fóru niður úr Högum og smöluðu þar með sér á heimleiðinni.   Jón Gíslason og fl. fóru með afréttarsafnið til réttar suður yfir Leirá rétt austan við Bátskerið.    Leið Vilhjálms var v/Rjúpnafell 63.38.15.n og 18.40.25. v. V/Herjólfsstaðasel 63.34.14.n og 18.32.04.v Þar sem þeir eru við Herjólfsstaðaselið sjá þeir hlaupið koma vestur við Stóralæk á stað 63.31.41.n og 18.32.59.v. Frá Herjólfsstaðaseli fer Stefán Árnason og fl. til móts við félaga sinn sem staddur var við Nátthagasker staður 63.34.38.n. og 18.30.50. v. Vilhjálmur heldur áfram niður með Skálm til Alviðruhólms á stað 63.33.22.n.og 18.29.01.v. Þaðan fer hann á Ljósavatnaháls staður 63.33.03.n og 18.26.16.v. Á Ljósavatnahálsi hittir hann Sigurð Jónsson einn af þeim mönnum sem biðu afréttarmannana við réttina. Sigurður fór og lét aðra réttarmenn vita af hlaupinu Vilhjálmur gat þá strax farið fram yfir Skálm á Skógarvaðinu stað 63.32.52.n og18.25.39.v og þaðan heim til sín að Herjólfsstöðum st. 63.31.27.n og 18.25.48.v  Jóns Gíslason og fl. fóru frá Atleyjarkofa (sjá framar)suður yfir Leirá skammt austan við Bátskerið stað.63.37.29.n og18.34.15.v Við Hrauntanga á stað.63.34.34.n og 18.26.58.v sjá þeir hlaupið koma á eftir sér og flýja undan því. Við Sauðhól á stað. 63.33.41.n og 18.26.38.v þar sem allir afréttarmenn voru saman komnir nema Vilhjálmur(sem áður er sagt frá) Við Sauðhól sjá þeir að hlaupið er komið austur úr Skálm. Leiðin heim því lokuð svo þeir snúa til Skálmarbæjarhrauna. Við hraunbrún á stað.63.33.53.n og 18.25.34.v þaðan við Merki á stað.                    63.33.39 n og18.24.39.v og þaðan í Skálmarbæjarhraun(bærinn)stað.63.34.48.n og18.22.36.v Gísli Magnússon og fl. voru við Fossaréttina á stað 63.33.21.n og18.25.45.v. Þegar hann og fólkið sem með honum var fór yfir Skálmina á Skógarvaðinu var hlaupið við Hellhólmann á stað 63.32.43.n og 18.26.52.v. Gísli Magnússon og Sigurður Jónsson héldu svo áfram suður hjá Herjólfsstöðum 63.31.27.n. og 18.25.48.v. hjá Hraunbæ stað.63.30.30.n og 18.25.39. v. og heim að Norður- hjáleigu á stað 63.30.32.n og 18.22.10.v.  Ath. Leið hlaupsins var sama leið og Vilhjálmur fór v/ Alviðruhólm,Hellhólma að Skógavaði. Annar áll hlaupsins fór niður hjá Langaskeri fyrir vestan Herjólfsstaði og Hraunbæ. Þó Gísli og fl. rétt slyppu yfir Skálmina þá komst hann og Sigurður heim til sín niður hjá Hraunbæ áður en hlaupið kom þar. Ég held  að ísinn sem fylgdi hlaupinu hafi tafið fyrir vatninu sem þarna fór því komust þeir þarna.     Ég giska á svipaða vegalengd sé frá Stóralæk að Hraunbæ og frá Stóralæk að Skógavaðinu.    Jóhann Pálsson í Hrífunesi var staddur sunnan Hólmsár á stað 63.37.27.n og18.30.15.v. á leið til Fossaréttar Hann sá hvar hlaupið var að koma á stað 63.37.31.n og 18.33.02.v. Hann hljóp  til baka og slapp yfir Hólmsárbrúna á stað. 63.38.10.n og18.31.11.v um leið og brúna tók af. Hundur sem með honum var varð eftir þegar brúin fór af en kom svo heim daginn eftir. Ég átti þessa punta til um þá leið ca. sem smalar í Álftaveri fóru þegar þeir flúðu undan Kötlugosinu 1918.  Ég vona að þetta skiljist betur en það sem ég setti inn á netið hér næst á undan.                                                 Gissur Jóhannesson.