Hvers eigum við að gjalda.

Hvers eigum við að gjalda ? Það á að leifa hverjum og einum að lifa og starfa eins og hugur hans stendur til,en aðeins við sem jafnastar aðstæður.Þetta eru einu orðin sem ég hef altaf munað eftir úr ræðu sem Hermann heitinn Jónasson hélt á Sumarhátíð Framsóknarmanna í Vestur Skaftafellssýslu á Kirkjubæjarklaustri fyrir nærri 60 árum síðan.Ég skildi þessi orð hans svo að frelsi einstaklinganna væri best borgið með því að til væru  reglur sem tryggðu öllum jafnan rétt, án tillits til efnahags þeirra eða búsetu.Enginn mætti í krafti efnahags síns eða annara aðstæðna hefta frelsi annara.  Þess frábæri glímumaður sem lagði flesta keppinauta sína sem hann glímdi við, stóð alltaf jafnfætis öðrum í upphafi hverrar glímu. Hann átti aldrei neina sigra inni sem hlutafé frá fyrri glímum.Ég tel mig hafa lært það með árunum að einstaklings frelsi allra manna sé best borgið með samvinnu manna á milli,þar sem menn sameinast um að hjálpa hvor öðrum á jafn -réttisgrundvelli til að hjálpa sér sjálfir. En hvers vegna er ég að velta þessu fyrir sér núna? Rétt fyrir síðustu áramót var frá því sagt að Tímaritið Frjáls verslun hafi valið Jón Helga Guðmundsson hjá BYKÓ mann atvinnulífsins á Íslandi árið 2003.Það sem Jón Helgi gerði til að fá þennan titil var að hann fjárfesti í ýmsum fyrirtækjum á árinu, þar á meðal í matvöruverslunum Kaupás. En hverning varð Kaupás til ? Að hluta til úr verslunarrextri  og eignum fjögura kaupfélaga á Suðurlandi sem sameinuð voru Kaupfélagi Árnesinga.Kaupfélaga sem heimamenn voru búnir að byggja upp á hverjum stað, fyrir sig og sína   afkomendur og alla aðra sem þar vildu vera.Sameiginlegum eignum sem voru kjölfestan í því byggðarlagi þar sem þau voru.Þessar mikilvægu eignir Sunnlendinga seldu forráða -  menn Kaupfélags Árnesinga til ýmisra aðila nauðugir viljugir m.a. verslunarrextur sinn til Kaupás í Reykjavík. Um það er ekkert hægt  að segja  hvernig þessi verslunarrextur gengi  í dag væru kaupfélögin með hann.En eins og Kaupás rekur verslanirnar á Suðurlandi nú, er ekki ofsögum sagt að vöruverð í þeim er mjög misjafnt.          Í Verslunarsögu Vestur Skaftfellinga útgefin 1987 má sjá við hvaða erfiðleika Vestur Skaftfellingar áttu við að stríða þegar þeir þurftu að sækja verslun, ýmist austur á Djúpavog eða út á Eyrarbakka,og ferðast að þeirra tíma hætti á hestum eftir misjöfnum vegum og yfir óbrúaðar jökulár,Oft tók ferðin hjá þeim sem lengst áttu að fara allt að hálfan mánuð.         Þegar ég var að fletta tölvunni minni núna 5/11 2010 fann ég þessar hugrenningar mínar sem ég hef varla klárað en hafði fest á blað um miðjan apríl 2005.            Kannski hafa einhverjir gaman af því að lesa það sem gamlir karlar voru að velta fyrir sér á þeim tíma.                                                                 Gissur Jóhannesson.